Drodzy Rodacy, Bracia i Siostry!

W związku z moją nominacją na biskupa polowego, Delegatem KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej został wybrany podczas 391. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski bp Piotr Turzyński. Tym samym dobiegła końca moja posługa w charakterze pasterza Polonii.

Jestem wdzięczny Bogu za każde dobro, które się dokonało w ciągu ostatnich 11 lat duszpasterstwa w środowisku polonijnym. Z pasterską troską myślę o wszystkich wiernych – naszych rodakach żyjących poza granicami kraju. Wdzięczną pamięcią obejmuję zaangażowanych w duszpasterstwo polskojęzyczne – osoby duchowne, zakonne i świeckie. Życzę wam obfitego Bożego błogosławieństwa w życiu osobistym i rodzinnym, we wspólnotach parafialnych i instytucjach polonijnych oraz w niesłabnącej trosce o ducha chrześcijańskiego i patriotycznego.

Modlę się o potrzebne łaski dla Was wszystkich i dla biskupa Piotra, obecnego Waszego Pasterza. Jestem przekonany, że jego praca duszpasterska przyniesie wiele pięknych owoców wśród Polonii.

Mimo podjęcia nowych obowiązków zapewniam Was o stałej życzliwości i modlitwie. Będę też wdzięczny za modlitewne wsparcie w posłudze biskupa polowego Wojska Polskiego.

Z pasterskim błogosławieństwem

 Bp Wiesław Lechowicz

Warszawa, 16 marca 2022 r.

SPRAWOZDANIE BPA WIESŁAWA LECHOWICZA, DELEGATA KEP DS. DUSZPASTERTSWA EMIGARCJI POLSKIEJ

W październiku 2011 roku, podczas 256. Zebrania Plenarnego KEP w Przemyślu powierzono mi funkcję Delegata Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej i Przewodniczącego Komisji KEP ds. Polonii i Polaków za Granicą.

W swojej działalności podejmowałem wiele inicjatyw służących Polonii i Polakom żyjącym poza granicami naszego kraju. Odwiedzałem regularnie polonijne ośrodki duszpasterskie, gdzie spotykałem się z księżmi tam posługującymi, osobami konsekrowanymi i miejscową Polonią. Udzielaniem sakramentu bierzmowania i przewodniczeniem uroczystościom kościelnym, polonijnym i patriotycznym. Brałem udział w pielgrzymkach polonijnych, prowadziłem rekolekcje i dni skupienia. Spotykałem się z biskupami miejsca i osobami odpowiedzialnymi za duszpasterstwo migrantów, z przedstawicielami dykasterii ds. migrantów i uchodźców /przekształcona w Sekcję ds. migrantów i uchodźców w Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka/, oraz z Międzynarodową Katolicką Komisją ds. Migracji (ICMC).

Współpracowałem także z organizacjami polonijnymi działającymi w Polsce i poza jej granicami min: z przedstawicielami Komisji ds. Polonii i Polaków za Granicą przy Prezydencie RP, przy Radzie Ministrów i Ministerstwie Spraw Zagranicznych, z Radą Polonii Świata, Związkiem Harcerstwa Polskiego na emigracji, ze Stowarzyszeniem „Wspólnota Polska”, z Ośrodkiem Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą, oraz z UKSW - gdzie reprezentowałem duszpasterskie środowisko polonijne w Radzie Akademii Polonijnej i Fundacji „Pro Polonia”. Utrzymywałem kontakt z ambasadami i konsulatami w poszczególnych krajach.

Działalność moja była szczególnie skierowana na młodzież polonijną, rodziny i małżeństwa żyjące na emigracji, na osoby które pogubiły się na emigracyjnych drogach i żyją na marginesie społecznym. Tematyce tej poświęcone były spotkania Polonijnej Rady Duszpasterskiej Europy działającej przy Delegacie KEP, w skład której wchodzą przedstawiciele duchowieństwa, osób konsekrowanych i laikatu z 18 krajów Europy. Tworzyliśmy wspólny program, który realizowany był w poszczególnych Krajach Europy.

W czasie mojej posługi odbyłem około 230 podróży zagranicznych. Odwiedzałem nieomal wszystkie kraje Europy, a także Stany Zjednoczone, Meksyk, Kanadę, Australię i Nową Zelandię, Argentynę i Brazylię. Odwiedziłem też Turcję, gdzie wziąłem min. udział w obchodach 160. rocznicy śmierci Adama Mickiewicza oraz 100. rocznicy konsekracji kościoła pw. Matki Bożej Częstochowskiej.

1 września 2014 roku w siedzibie Sekretariatu KEP w Warszawie powstało Biuro Delegata KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej, a ja podjąłem obwiązki wynikające z funkcji Delegata KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej w pełnym wymiarze czasowym, co pomogło zintensyfikować działania na rzecz duszpasterstwa polonijnego.

Według danych szacunkowych poza terytorium Polski mieszka obecnie około 20 milionów Polaków i osób pochodzenia polskiego. Wśród Polonii i Polaków za granicą pracuje około 2000 księży, dodatkowo odprawiane są Msze św. w jęz. polskim przez księży diecezjalnych i zakonnych posługujących w duszpasterstwie lokalnym.

Wydarzenia cykliczne w posłudze Delegata:

• Spotkania Komisji angielsko-polskiej w sprawie duszpasterstwa polskojęzycznego w UK

• Spotkania Komisji ds. Polonii i Polaków za Granicą - przekształcona w Zespół przy Delegacie KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej /

• Spotkanie Prezydium Polonijnej Rady Duszpasterskiej Europy

• Dzień modlitw za Polonię i Polaków za granicą

• Europejska Pielgrzymce Polonii do Lourdes 

• Kongresy Młodzieży Polonijnej

• Podcast „Zapytaj Boga Dlaczego?”

• Spotkanie Młodych w ośrodku Concordia w Niemcy

• Kurs propedeutyczny dla księży wyjeżdzających do pracy w duszpasterstwie polskojęzycznym

• Letnie Igrzyska Polonijne

• Światowy Festiwal Polonijnych Zespołów Folklorystycznych 

• Obchody Światowego Dnia migranta i uchodźcy (ostatnia niedziela września od 2019 r.)

• Jasnogórska Noc czuwania w intencji Polonii (trzeci piątek października)

• Spotkania Polonijnej Rady Duszpasterskiej Europy (ostatni weekend września)

• Spotkania Polonijnej Rady Rodziny

• Dni Kultury Polskiej w Budapeszcie 

• Zimowe Igrzyska Polonijne

• Kongresy Rodzin Polonijnych

• Szkolenia Liderów Polonijnych w zakresie doradztwa rodzinnego.

• Konferencje prasowe poświęcone inicjatywom podejmowanym wśród Polonii

• Kongresy i Konferencje Polonijne w kraju i za granicą

Ważniejsze inicjatywy i wydarzenia polonijne:

• W 2013 roku, na zakończenie Roku Wiary zorganizowana została pielgrzymka polskich duszpasterzy – duchownych pracujących wśród Polaków za granicą do Rzymu, gdzie min. odbyło się spotkanie z papieżem Franciszkiem.

• 1 września 2014 roku w siedzibie Sekretariatu KEP w Warszawie powstało Biuro Delegata KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej.

• W października 2014 w Paryżu został odsłonięty i poświęcony pomnik św. Jana Pawła II. Pomnik Papieża Polaka stanął na skwerze Jana XXIII przy katedrze Notre-Dame.

• W listopadzie 2014 roku w Watykanie odbył się VII Światowy Kongres Duszpasterstwa Migrantów. W spotkaniu uczestniczyło ok. 300 osób z 93 krajów świata, w tym także przedstawiciele bratnich Kościołów, politycy, dyplomaci i naukowcy.

• W lipcu 2015 roku po raz pierwszy został zorganizowany kursu przygotowawczego dla kapłanów wyjeżdżających do pracy wśród polskich emigrantów. Kursy te odbywają się regularnie każdego roku i zgodnie z Wytycznymi KEP są obowiązkowe dla kapłanów, którzy podejmują pracę duszpasterską wśród Polonii

• W październiku 2015 roku na zakończenie Roku Życia Konsekrowanego została zorganizowana pielgrzymka osób życia konsekrowanego pracujących w środowiskach polonijnych, do Rzymu. W pielgrzymce wzięły udział siostry zakonne i bracia zakonni z różnych Zgromadzeń zakonnych posługujący wśród Polonii.

• W 2015 roku Konferencja Episkopatu Polski przyjęła i wydała „Wytyczne dotyczące duszpasterstwa emigracji polskiej” jako ogólną regulację dla duszpasterstwa polskojęzycznego. Znowelizowane Wytyczne zostały zatwierdzone przez Konferencję Episkopatu Polski w 2019 r. na czas nieokreślony. Dokument ten wyraża troskę biskupów polskich o duszpasterstwo polskojęzyczne poprzez sformułowanie ogólnych zasad regulujących podejmowanie, prowadzenie i koordynowanie pracy duszpasterskiej wśród polskich emigrantów, z poszanowaniem norm, obowiązujących w danym kraju i w poszczególnych Kościołach lokalnych.

• W lipcu 2016 roku, w ramach Światowych Dni Młodzieży odbył się I Kongres Młodzieży Polonijnej z całego świata, następny taki Kongres odbył się w Warszawie w 2018 roku.

W związku z obecną sytuacją, która uniemożliwia organizowanie Kongresów stworzony został cykl spotkań „Kongres Młodzieży Polonijnej online - "Spotkanie LIVE”, które są stałą formą kontaktu i duszpasterstwa młodych ze środowisk polonijnych z całego świata. Spotkania odbywają się co 2 miesiące. Podejmowane są na nich tematy interesujące i nurtujące młodzież polonijną.

Kongresom towarzyszyły także warsztaty „Polonijna Akademia Dziennikarska” i „e-Ambasador kultury polskiej” oraz konkursy patriotyczne i polonijne.

W trosce o młodzież polonijną i w nawiązaniu do tematyki kongresów nagrywany jest podcast „Zapytaj Boga Dlaczego”. Celem podcastu, prowadzonego przez Delegata jest stworzenie miejsca, w którym młodzi mogą odnaleźć odpowiedzi nawet na najtrudniejsze pytania.

We współpracy z Katolickim Stowarzyszeniem Młodzieży oraz Młodzieżową Agencją Informacyjną MAIKA realizowany jest projekt Poloniaonline. Do udziału w tym projekcie została zaproszona młodzież polonijna z całego świata. Celem projektu jest stworzenie wspólnej platformy spotkań i dzielenia się działalnością prowadzoną przez młodzieży polonijnej w poszczególnych krajach świata.

• W 2016 roku w wielu parafiach polonijnych na całym świecie odbyły się uroczystości dziękczynne za 1050 - lecie Chrztu Polski. W Warszawie odbyła się konferencja „Millenium chrztu Polski na uchodźctwie”, zorganizowana przez Senat RP i UKSW.

• W 2017 roku odbyły się Kongresy nowej ewangelizacji w Niemczech, Francji i Anglii. Pokazały one duży potencjał polskich emigrantów zrzeszonych w licznych grupach i stowarzyszeniach. Organizowane było także Forum Charyzmatycznym dla środowisk polonijnych, w którym uczestniczyli przedstawiciele z różnych krajów.

• W marcu 2018 r. został opublikowany List pasterski biskupów polskich do Polonii i Polaków za granicą z okazji uroczystości NMP Królowej Polski i 100. rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę.

• 28 sierpnia 2018 r. zmarł w Rzymie arcybiskup Szczepan Wesoły, Delegat ds. duszpasterstwa emigracji polskiej w latach 1980–2003, wielki duszpasterz Polonii.

• We wrześniu 2018 roku odbyły się w Warszawie obrady Kongresu Polonii Świata. Po raz pierwszy w ramach Kongresu została ustanowiona sekcja duszpasterska, w której uczestniczyli księża, siostry zakonne i świeccy z różnych części świata. Spotkanie stało się okazją do wymiany doświadczeń. Na forum ogólnym, w gmachu Sejmu, doceniono i oceniono pozytywnie wkład Kościoła w środowiskach polonijnych.

• W 2018 roku w wielu miejscach w Europie, w Ameryce północnej i południowej odbyły się uroczystości religijno-patriotyczne z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę nieodległości w których wziął udział Delegat KEP. Troska o tożsamość narodową stanowi integralną część duszpasterstwa polonijnego.

• W marcu 2019 roku został zatwierdzony przez Konferencje Episkopatu Polski Medal „Pro Polonia et Ecclesia”. Jest to odznaczeniem przyznawane przez KEP jako wyraz uznania dla zasług w duszpasterstwie polskich emigrantów.

• W październiku 2019 roku odbył się I Kongres Rodzin Polonijnych w La Ferte pod Paryżem. W roku 2020 i 2021 odbyły się trzy Kongresy w formie online. Kolejny Kongres Rodzin Polonijnych zaplanowany jest w formie hybrydowej na wrześniu 2022 r. w Niemczech.

Celem Kongresów jest wsparcie małżeństw i rodzin w środowiskach polonijnych przez przekazanie odpowiednich informacji, szkolenia i wymianę doświadczeń, ważny jest też wymiar integracyjny,

• Dla wzmocnienia i zintensyfikowania działań na rzecz małżeństwa i rodzin na emigracji powołana została Polonijna Rada Rodziny przy Delegacie KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej skupiającą ok. 30 osób z krajów europejskich, zaangażowanych w duszpasterstwo małżeństw i rodzin. Celem PRR jest min. formacja liderów w środowiskach polonijnych, stworzenie spójnego systemu funkcjonowania poradni rodzinnych, inicjacja działań w ośrodkach polonijnych. W poszczególnych krajach podejmowanych jest wiele inicjatyw służących małżeństwu i rodzinie. Przeprowadzane są różne szkolenia, kursy przygotowujące do towarzyszenia małżeństwom i rodzinom oraz do prowadzenia kursów przedmałżeńskich

• Dzięki inicjatywie Polonijnej Rady Rodziny powstał projekt „Familijna Polonia”. W ramach projektu „Familijna Polonia” zorganizowano dwa Kongresy Rodzin Polonijnych online, w których brało udział 300 osób z 20 krajów. Przeprowadzono roczny kurs - Szkolenie (online) Liderów Polonijnych „Pomagam sobie – pomagam innym” w zakresie doradztwa rodzinnego. W szkoleniu wzięło udział 50 osób z 9 krajów.

W Roku Rodziny, w ostatnie niedzielę każdego miesiąca, Polonia w całej Europie modliła się za rodziny i małżeństwa żyjące na emigracji, a obecnie Polonia przygotowuje się do X Światowego Spotkania Rodzin w Rzymie i spotkań w poszczególnych krajach.

• W jesieni 2019 roku odbyły się w Nową Zelandii obchody 70. rocznicy przybycia na Antypody 733 polskich sierot. Z tej okazji uczestniczyłem w uroczystościach jubileuszowych w Wellington.

• Odwiedziłem polonijne ośrodki duszpasterskie w Australii. Pobyt ten związany był z obchodami 60-lecia pracy duszpasterskiej w Australii Księży Chrystusowców i 25-lecia posługi Sióstr Misjonarek Chrystusa Króla dla Polonii na Tasmanii – Zgromadzeń posługujących dla Polonii.

• We wrześniu 2021 zorganizowany został wyjazd dla 100 osobowej grupy młodzieży polonijnej na Kongres Eucharystyczny do Budapesztu.

• We wrześniu 2021 roku - Odznaczenie Prezydenckie Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski - za wybitne zasługi w działalności na rzecz polskiego dziedzictwa kulturowego, za działalność na rzecz środowisk polonijnych przyjąłem - jako dowód uznania dla pracy duszpasterskiej osób duchownych, zakonnych i świeckich wśród Polonii.

• W listopadzie 2021 rozstrzygały się losy polonijnego Seminarium Duchownego w Orchard Lake (USA), W związku z propozycją rozwiązania Seminarium im. św. Cyryla i Metodego Przewodniczący Episkopatu i Delegat KEP wystosowali odpowiednie listy do abp. Detroit i do prezesa Rady Regentów. Ostateczna decyzja co do losu Seminarium zostanie podjęta w obecnym roku, po przedstawieniu przez obecnego rektora programu dalszej działalności tej placówki.

W 2021 roku minęło dokładnie 100 lat od czasu, gdy Konferencja Episkopatu Polski podczas obrad w Krakowie, zleciła kard. Dalborowi opiekę nad duszpasterstwem polonijnym.

Jestem bardzo wdzięczny polskim biskupom, którzy rozumieją potrzeby duchowe naszych rodaków i mimo ograniczeń personalnych pozwalają księżom na wyjazd z rodzinnej diecezji. Niezmiennie też apelują do braci biskupów o dalsze zrozumienie i życzliwe spojrzenie na duszpasterstwo polskojęzyczne. Mam nadzieję, że kolejne stulecie zapisze się podobnie jak mijające – odpowiedzialną troską duszpasterską o naszych rodaków żyjących poza granicami Polski.

Bp Wiesław Lechowicz

Delegat KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej

Warszawa, 10 marca 2022 roku